Phiếm : Xì Hơi

Song Thao

          Hệ thống thải của người và vật bị con tạo khinh rẻ khi đặt chúng ở tuốt phía dưới. Nhưng có một ngoại lệ là loài tôm. Học Lạc đã thơ :  “Chẳng biết mình và cứt lộn đầu”. Không biết có còn loài nào ngược ngạo như tôm không. Học Lạc đã không biết hết ý của con tạo. Chúng ta cũng vậy. Tôm tép là thứ chúng ta ăn thường xuyên. Con tạo ưu ái dành nguyên cả thân hình tôm cho chúng ta nhậu. Vậy còn chỗ đâu cho bộ đồ lòng. Phải mang lên để trên đầu. Đầu tôm là một chiếc hộp trong đó có dạ dày chiếm một thể tích lớn, nằm ngay sau não. Thức ăn sau khi được tiêu hóa ở dạ dày, sẽ được đẩy chạy dọc theo ruột là đường ống nhỏ chạy dọc theo lưng tôm, thứ các bà nội trợ thường xẻ vỏ tôm ra và vứt đi trước khi nấu nướng. Chất thải được tống ra ở một lỗ mở của ruột nằm ở đuôi tôm. Vậy là con tạo vẫn đi đúng hướng chứ không có biệt lệ như Học Lạc và phần lớn chúng ta hiểu lầm !

          Hệ thống phía dưới của người gồm có hai ngã thông. Nam hay nữ đều vậy. Một giống nhau và một khác nhau. Hai ngã nhưng có tới ba thứ chui ra. Vậy phải có một ngã chung đụng. Đó là ngã mà nam nữ bình đẳng. Ngôn ngữ nước ta xếp thứ tự ba thứ này thành đại, trung và tiểu. Ngã một công đôi việc xuất cảng hai thứ đại và trung. Ngã còn lại cho ra thứ tiểu. Ba thứ thuộc ba thể khác nhau :  rắn, lỏng và hơi. Vậy căn cứ vào đâu mà phân chia lớn nhỏ, trên dưới. Thiệt không hiểu nổi các cụ ngày xưa. Các cụ nghĩ sao thì chẳng ai biết nhưng tôi đoán. Cái ngã làm được hai việc được coi như bà vợ lớn, ngã chỉ làm một việc như bà vợ nhỏ. Con bà lớn phải hơn con bà nhỏ nên chiếm hai ngôi đại và trung. Anh (và chị) con vợ nhỏ phải cam phận tiểu.

          Anh trung con bà lớn là thứ gây ồn ào nhất. Trong khi anh đại và anh (hoặc chị) tiểu có chỗ có chàng đàng hoàng thì anh trung tung tẩy hoang đàng nhất. Bất cứ nơi nào, bất cứ ở đâu, anh cũng gây ồn ào. Như một thứ vũ khí.

          Chúng ta hầu như ai cũng từng đọc truyện Trạng Quỳnh. Chuyện có thật hay không, không bàn tới nơi đây, nhưng đọc mà khoái vì Trạng đã dùng chiêu tiểu áp đảo chiêu trung như một thứ vũ khí ngoại giao. Chuyện như thế này :  Năm ấy, có sứ nhà Thanh khét tiếng hống hách sắp sang nước ta, vua Lê chúa Trịnh tỏ ý lo ngại. Triều đình bèn cử Trạng Quỳnh ra tiếp. Trạng đóng giả một anh lái đò đưa khách sang sông, neo thuyền chờ sứ Tàu. Đò ra giữa sông, một tên trong đoàn sứ chột bụng làm một phát ồn ào. Hắn bèn chữa thẹn bằng một câu rất hỗn sược :  “Lôi động Nam bang”. Sấm động nước Nam. Trạng Quỳnh bỏ chèo, đứng thẳng người, vạch quần ra làm một phát cầu vồng và đối :  “Vũ qua Bắc hải”. Mưa qua biển Bắc. Tên sứ Tàu giận mất khôn, định xông vào hành hung Trạng. Trạng mắng lại : “Tiền phát lôi, hậu phát vũ, thiên địa chi lý nại hỉ”. Sấm động trước, ắt sau sẽ có mưa, luật trời đất là thế. Sứ Tàu câm miệng không nói chi được !

          Chàng trung là anh đại tếu. Trẻ già lớn bé, nam phụ lão ấu đều không giữ được tiếng cười khi anh xuất hiện mà không có ống hãm thanh. Chắc nhiều người cũng đã gặp trường hợp tức cười như tôi. Đứa cháu hai tuổi của tôi đang chơi, bỗng tuột ra một tiếng kêu khá lớn. Bé ngơ ngác nhìn quanh trong khi đám người lớn cười ầm ĩ. Cháu bỗng òa khóc. Không biết trong đầu cháu nghĩ chi. Mẹ cháu vội vàng ôm bé vào lòng dỗ dành. Chúng ta nghĩ chuyện không có chi mà ầm ĩ, rồi bé sẽ quên đi. Nhưng các nhà giáo dục Nhật Bổn không nghĩ vậy. Họ . . . giáo dục.

          Tác giả Shinta Cho đã cho ra mắt một cuốn sách tranh, tiếng Nhật gọi là ehon, giải thích cơ chế sinh lý của con người. Sách mang tên “Chuyện Xì Hơi”. Đầu tiên tác giả liệt kê và mô tả các kiểu xì hơi của vật và các loài vật. “Con voi đánh rắm rất to :  Buủmm ! / Bong bóng thì kêu bục bục / Con người cũng đánh rắm”. Sau đó giải thích một cách dễ hiểu rắm do đâu mà ra. “Khi chúng ta ăn uống, không khí tràn vào qua đường miệng. Đặc biệt, càng ăn vội không khí tràn vào càng nhiều hơn. Ợ hơi là khi không khí thoát ra qua đường miệng. Còn đánh rắm là khi không khí thoát ra qua hậu môn”. Tại sao khí thoát ra lại có mùi, tác giả giải thích cho con nít :  “Rắm bao gồm một phần không khí đã đi vào từ đường miệng và khí được sinh ra ở ruột già. Khí được sinh ra ở ruột già, nơi khí được tạo ra bởi thức ăn còn lại sau khi đã tiêu hóa và bị phân hủy, bốc mùi rồi trở thành phân. Vì vậy nên rắm mới có mùi thối”. Tác giả giải thích thêm là rắm sinh ra khi các em ăn thịt cá thối hơn rắm sinh ra từ thức ăn là rau củ quả vì thế “rắm của những loài động vật ăn thịt thì rất thối”.

          Trẻ em có cái hồn nhiên mà người lớn đánh mất kể từ khi hết trẻ. Chúng nhìn thế giới chung quanh với con mắt ngây thơ vô tội. Bởi vậy nên có những chuyện người lớn cho là cấm kỵ thì trẻ em coi như chuyện bình thường. Chuyện ị đái hay rắm rít chúng không e dè khi nói tới. Nhiều phần còn nói tới một cách thú vị.

          Chuyện xì hơi, người lớn chúng ta cũng nói tới với nhiều nhiệt tình tuy chuẩn mực xã hội đè nén bắt chúng ta e dè. Nhưng có lẽ chúng ta cũng nên nói theo…khoa học. Khi chúng ta nhai nuốt thức ăn, không khí cũng thừa cơ lẻn theo vào miệng và trôi xuống ruột. Đám vi khuẩn trú ngụ trong ruột tác động vào đám khí thải này tạo thành hơi. Sự chuyển hóa này khiến phải vài giờ sau khi ăn, khí mới muốn tìm đường ra. Nội dung hơi thoát ra gồm 59% khí nitrogen, 21% hydro, 9% khí CO2, 7% methane và 4% oxy. Chỉ có khoảng 1% khí hydro sulfur và mercaptan (một chất có lưu huỳnh), vậy mà cái 1% tí xíu này có tác dụng giải tán đám đông một cách hiệu quả. Xì hơi có hai loại: loại chui rất yên ắng và loại phát ra âm thanh. Âm thanh này khi lớn khi nhỏ là do áp lực khí cũng như độ thắt của cơ hậu môn. Âm thanh này rất đa dạng, khi nỉ non ai oán, khi vắt vẻo như tiếng kèn, khi hùng dũng như tiếng bom nổ khiến nhiều người dùng làm trò chơi. Tần suất thả bom tùy theo dạ dày mỗi người nhưng người ta tính trung bình mỗi người xì hơi khoảng 14 lần mỗi ngày. Con số này khó được chấp nhận. Tuy chuyện xì là bình đẳng cho cả nam lẫn nữ nhưng chị em phụ nữ nhất định không chịu chấp nhận con số 14 này. Sự phản đối này là . . . phản khoa học. Một nghiên cứu đã cho biết nếu đưa cùng một loại thức ăn cho một phụ nữ và một nam nhân thì sau đó phụ nữ có xu hướng xì hơi nhiều hơn nam giới. Trong khi đó nhiều nam nhân rất hiên ngang không chấp nhận con số khiêm nhường này. Phải chăng các nhà nghiên cứu tính nhầm đơn vị. Có lẽ phải là 14 tràng. Về tốc độ lan tỏa, mỗi cú xì sẽ cho thoát ra khoảng 100 mililitre khí và chỉ trong 2 giây là khí tỏa ra chung quanh cho mọi cái mũi thưởng thức.

          Tôi chịu khó viết bài này không phải là để mua vui mà nhằm mục đích cao cả hơn: vì sức khỏe mọi người. Mới đây, các nhà nghiên cứu chúi mũi vào chuyện xì hơi hơi nhiều. Bởi vì chúng ta mải cười nên còn rất lơ tơ mơ trong chuyện này. Bác sĩ Eamonn Quigley, chuyên khoa tiêu hóa của bệnh viện Methodist Houston, tiểu bang Texas, phàn nàn có nhiều người vẫn lẫn lộn chuyện đầy hơi và đầy bụng. Ông giải thích là đầy bụng không có nghĩa là cơ thể muốn thải khí ra ngoài mà đầy bụng là khi khí bị mắc kẹt trong hệ thống tiêu hóa. Khi khí mắc kẹt này tích tụ quá nhiều sẽ làm chúng ta cảm thấy khó chịu. Ông khẳng định đầy bụng hoàn toàn khác so với đầy hơi.

          Chuyện hơi thoát ra đường dưới rất có ý nghĩa với y học. Có thể đó là tiếng trống báo hiệu các bệnh về bao tử hay ruột già như nhiễm khuẩn đường ruột, xuất huyết bao tử, loét dạ dày. Một ông bạn tôi bị bệnh chi, tôi không còn nhớ tuy ông có nói với tôi. Ông kẹt không xì được. Nếu hơi thoát ra được thì tình trạng bệnh sẽ khả quan hơn nhiều. Vậy là mọi người mong đợi trong hồi hộp một cú ngoạn mục. Nhưng thứ được mong đợi vẫn biệt vô âm tín. Cho tới lúc, lạy trời, ông nổ được phát súng. Mọi người đều mừng rỡ thích thú như khi coi đốt pháo bông.

          Không xì hơi được hay cố nén xì hơi tai hại vô cùng. Trong một bài viết mới đây trên tờ “The Conversation”, bà Clare Collins, Giáo sư môn Dinh Dưỡng của Đại học Newcastle bên Anh, đã liệt kê những vấn đề về sức khỏe nếu vắng tiếng bom. Bà cho biết khi chúng ta ăn, có những thành phần khó tiêu trong thức ăn di chuyển xa hơn trong đường ruột. Khi đó vi khuẩn trong đường ruột phải ra tay bằng cách làm lên men, tạo ra khí và các acid béo. Acid béo được tái hấp thụ và sử dụng trong quá trình trao đổi chất. Khí sản sinh cũng được tái hấp thụ qua thành ruột, đi vào hệ tuần hoàn và cuối cùng ra khỏi cơ thể qua phổi hoặc trực tràng. Dĩ nhiên cơ thể chúng ta sẽ phản ứng theo chiều tự nhiên là tống khí xuống dưới theo đường ruột cho xì ra ngoài. Nếu chúng ta cố nhịn vì một lý do nào đó, khí sẽ bị đảo lộn đi ngược lên thoát ra bằng đường miệng. Nghe mà phát khiếp. Nhưng chuyện còn khiếp hơn.

          Chuyện do chính khổ chủ kể lại trên trang cá nhân. Cô ca sĩ người Brazil tên Pocah có một buổi hẹn hò tại một địa điểm lãng mạn với bồ. Chẳng may tối đó cô luôn có cảm giác muốn xì hơi rất khó chịu. Nếu thuận theo tiếng gọi của thiên nhiên thì chuế quá, cô cố gắng nhịn. Sáng hôm sau, cô thấy bụng mình quặn đau dữ dội phải kêu xe cấp cứu ò e tới bệnh viện. Bác sĩ khám phá ra vì nhịn xì hơi trong một thời gian dài nên hơi tích tụ trong vùng bụng, chèn ép các cơ quan khác gây co thắt dẫn đến những cơn đau bụng liên tu bất tận. Sau khi được điều trị mọi chuyện đã tốt đẹp. Cô Pocah nhắn nhủ mọi người không nên đùa với chuyện xì hơi.

          Anh Joe Rwamirama, 48 tuổi, sinh sống tại thủ đô Kampala của Uganda, không đùa với hơi của anh. Vì đó là hơi quý. Anh ăn uống như mọi người và khí thải của anh không có mùi chi đặc biệt khác người. Nhưng khí đó giết được loài muỗi truyền bệnh sốt rét cách xa 6 thước. Danh tiếng anh nổi như cồn. Anh xuất hiện ở đâu là nơi đó không còn muỗi vo ve. Anh thợ hớt tóc James Yoweri đã viết trên trang Talk of Najia :  “Cả thành phố đều biết Joe là người có thể giết chết muỗi bằng xì hơi. Anh được mọi người chung quanh kính trọng”. Một trưởng khu ở Kampala nói :  “Tôi đã nghe về tài của Joe và nhờ anh ấy tới giúp đuổi muỗi đang tấn công các khu dân cư của chúng tôi. Điều kỳ diệu là anh ấy đã khiến những con côn trùng hút máu ấy rơi xuống và giúp loại bỏ chúng. Anh ấy chỉ xì hơi và muỗi rơi xuống như mưa”. Anh Joe đã có kế hoạch khai thác chút tài mọn này bằng cách biến khí xì hơi của mình thành sản phẩm tiêu diệt côn trùng bán rộng rãi trên thị trường. Anh mơ màng :  “Hãy tưởng tượng bạn mua một chai thuốc diệt côn trùng có in khuôn mặt tôi trên đó !”.

          Xì hơi làm cho người ta ngại ngùng về hai chuyện :  tiếng nổ và mùi vị.  Chuyện tiếng nổ người ta, nhất là các vị nữ lưu, có thể điều chỉnh để hơi thoát ra từ tốn không gây ồn ào. Nhưng chuyện mùi vị thiệt là nan giải. Làm sao bịt được mũi thiên hạ dù hành động lén lút êm ru bà rù không gây động tĩnh chi. Không nên hốt hoảng, chuyện chi cũng có thuốc chữa.

          Một công ty ở Pháp đã phát minh được thuốc có tác dụng biến đổi mùi vị khí thải của con người từ khó ngửi tới dễ ngửi. Chúng ta chỉ cần uống một viên thuốc hình con nhộng vào là sẽ xì ra một làn hơi thơm ngát mang mùi hoa hồng, chocolate hay một số mùi dễ chịu khác. Cha đẻ của viên thuốc thần kỳ này là ông Christian Poincheval, người của thị trấn Gesvres thuộc miền Tây nước Pháp. Ông sáng chế thành công viên thuốc này từ năm 2007. Nói là viên thuốc nhưng thực ra viên nhộng này không có thuốc chi cả mà chỉ bổ sung vào chế độ ăn uống của con người một vài thành phần tự nhiên khiến hơi hướm phát ra dễ chịu hơn. Vì vậy nên thuốc không có hại chi cho sức khỏe của người dùng. Thuốc đã được bào chế và tung ra thị trường được mang tên Fart Pill. Dược phòng sản xuất đã giới thiệu trên website của họ như sau :  “Viên nhộng là kết quả của quá trình nghiên cứu, thử nghiệm kéo dài và được bán kể từ năm 2007. Các biến thể về mùi thơm trong sản phẩm của chúng tôi cũng tạo thêm sự dễ chịu trong mọi hoàn cảnh”. Công ty cũng cho biết khách hàng rất thích những mùi thơm do viên nhộng tạo ra. Công ty cũng đã tạo thêm nhiều mùi khác nhau như mùi gừng hay mùi hoa huệ. Điều khá đặc biệt là khách hàng chọn mùi theo mùa. Mùa Giáng Sinh mùi chocolate được ưa chuộng, mùa hè là mùi hoa huệ.

          Thú thật là tôi cũng ngẩn ngơ khi biết có thứ thuốc dễ chịu như Fart Pill. Thiệt là chậm tiến. Thuốc đã bán ra thị trường từ 2007, tính đến nay đã hơn 15 năm, mà mình vẫn ngu ngơ. Tức khí, tôi lên mạng và kiếm được website Lutin Malin của loại thuốc này. Thuốc bán theo chai 60 viên, giá 19,90 Euro, tiền gửi miễn phí. Bạn và tôi, chúng ta còn chần chờ chi nữa mà không móc hầu bao. Để thế giới này thêm thơm tho. Nuốt một viên, chuyện xì hơi sẽ là chuyện nhỏ miễn là chúng ta biết vặn nhỏ âm thanh cho khỏi phiền hàng xóm !

          Song Thao  -  07/2023